دروازه بان ی تخصصیترین پست در فوتبال است که هدف اصلی آن جلوگیری از گلزنی تیم حریف است. در گذشته مطالعات متعددی درباره تفاوت فیزیولوژیک و عملکردی بین دروازهبانها و سایر بازیکنان انجام شده بود، اما تواناییهای ادراکی یا شناختی آنها کمتر مورد تحقیق قرار گرفته بود.
اکنون دانشمندان در ایرلند میگویند با انجام یک پژوهش دریافتهاند که مغز دروازهبانان میتواند سیگنالهای حواس مختلف را با سرعت بیشتری با هم ترکیب کند، امری که احتمالاً زیربنای تواناییهای منحصربهفرد آنها در زمین فوتبال است.
محققان در دانشگاه دولتی و کالج دوبلین در تحقیق خود ۶۰ دروازهبان حرفهای، بازیکن آماتور و غیربازیکن هم سن و سال را برای انجام یک سری آزمایش در توانایی تشخیص صدا و فلاش نور به صورت مجزا از یکدیگر زیر نظر گرفتند.
دروازه بان
یافتههای آنها نشان داد مغز دروازه بان ها، نسبت به بازیکنان آماتور و دیگر انسانهای معمولی، میتواند در مدت زمان کمتری سیگنالهای حسی مختلف را ترکیب کند.
دکتر دیوید مک گاورن، روانشناس در دانشگاه دوبلینسیتی که هدایت این مطالعه را در دست داشت، در این باره گفت: «دروازهبان بودن یک کار چندحسی است. این کار فقط به اطلاعات بصری نیاز ندارد، بلکه به اطلاعات شنیداری نیاز دارد. در برخی موارد آنها اصلا نمیتوانند توپ را ببینند و فقط باید از صدای خفه ناشی از ضربه به توپ استفاده کنند تا بتوانند بهترین تخمین خود را درباره جای فرود آمدن آن انجام دهند.»
دروازه بان ها همچنین تمایل بیشتری به جدا کردن این سیگنالهای حسی از هم نشان دادند که میتواند ناشی از نیاز به تصمیمگیری سریع بر اساس اطلاعات دیداری و شنیداری باشد که در زمانهای مختلف دریافت میشود.
دکتر مک گاورن افزود:«آنچه ما فکر میکنیم در حال رخ دادن است این است که به دلیل نیاز به تحلیل سریع رفتار حسی، دروازهبانها به ندرت آنها را به تمامی با هم ادغام میکنند. در عوض آنها اساساً با حسی پیش میروند که سریعترین اطلاعات را به آنها میدهد.»
دروازهبانها برای تشخیص جهت حرکت توپ متکی به حواس چندگانه خود هستندعکس: آسوشیتد پرس
مایکل کوین، دروازهبان سابق لیگ برتر ایرلند که اکنون در حال تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته علوم اعصاب رفتاری در کالج دوبلین است، در توضیح این مطلب میگوید: «برخلاف سایر بازیکنان فوتبال، دروازه بانها باید هزاران تصمیم بسیار سریع را بر اساس اطلاعات حسی محدود یا ناقص خود بگیرند.»
در حالی که بسیاری از بازیکنان و هواداران فوتبال در سراسر جهان با این ایده آشنا هستند که دروازهبانها فقط با بقیه ما «متفاوت» هستند، این مطالعه میتواند در واقع اولین باری باشد که شواهد علمی تایید شدهای برای اثبات این ادعا در اختیار قرار دهد.
دانشمندان میگویند هنوز مشخص نیست که آیا این تفاوتها ناشی از رژیمهای تمرینی سخت دروازهبانهای حرفهای است یا از تواناییهای طبیعیای میآید که بازیکنان جوان را به سمت دروازهبانی سوق میدهد.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Current Biology» منتشر شده است.